انواع مهریه
همانطور که گفته شد، زوجه پس از عقد نکاح مالک مهریه است. در برخی موارد مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارد، بنابراین شرط استطاعت مطرح شده و مهریه بر این اساس به دو نوع تقسیم میشود:
مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه در هر زمان که زن مطالبه کند باید پرداخت شده و قابلیت پیگیری قضایی دارد و چنانچه مرد استطاعت مالی پرداخت آن را نداشته باشد و ادعای اعسار کند از سوی مراجع قضایی ضمانت اجرایی دارد.
مهریه عندالاستطاعه: این نوع مهریه همانطور که از نام آن میتوان برداشت کرد مرد هر زمان که توانایی مالی پرداخت مهریه را داشته باشد موظف به پرداخت آن است و زن در صورت مطالبه مهریه، باید استطاعت مرد را به دادگاه ثابت کند.
در مواردی که زوج قبل از پرداخت مهریه فوت کند، وراث موظف هستند قبل از تقسیم ارث نسبت به پرداخت مهریه زوجه اقدام نمایند و چنانچه پرداخت نکنند همچنان پرداخت مهریه بر گردن متوفی بوده و زوجه میتواند نسبت به اخذ حق خود اقدام نماید.
مهریه علاوه بر تقسیمبندی بر اساس استطاعت مرد به سه نوع دیگر بر اساس تعیین مهریه تقسیم میشود:
مهرالمسمی
به مهریه ای که قبل از عقد نکاح یا بعد از جاری شدن خطبه بین زوجین به توافق رسیده شده باشد مهرالمسمی گفته میشود.
مهرالمثل
چنانچه زوجین هیچ صحبتی در مورد مهریه نکرده باشند دادگاه براساس شأن خانوادگی و اجتماعی زوجه مهرالمثل تعیین میکند.
مهرالمتعه
چنانچه قبل از عقد نکاح مهریه تعیین نشده باشد و زوج قبل از نزدیکی قصد طلاق و جدایی داشته باشد از سوی مراجع قضایی براساس غنا و فقر زوج مهرالمتعه تعیین میشود.
عواقب به اجرا گذاشتن مهریه
متاسفانه در باور عموم اینگونه تعریف شده، که زوجین چنانچه قصد طلاق و جدایی دارند نسبت به مطالبه از سوی زوجه و یا پرداخت آن از سوی زوج اقدام مینمایند. درصورتیکه در طبق قانون مهریه عندالمطالبه بوده و پس از جاری شدن خطبه عقد زن مالک آن بوده و قابل مطالبه است. بنابراین زوجه میتواند در زمان صلح و یا در زمان طلاق مهریه خود را مطالبه کرده و هرگونه تصرفی که بخواهد را در آن اعمال کند. در برخی موارد زوجه با همسر خود مشکلی ندارد و پس از اجرا گذاشتن مهریه زوج نسبت به طلاق اقدام مینماید.
بنابراین مطالبه مهریه به معنی عدم سازش نیست و زن در هرحالتی میتواند نسبت به اخذ مهریه خود اقدام نماید. در برخی موارد زوجه میتواند با رعایت احکام قضایی اقدام به بخشش کل مهریه یا بخشی از آن به شوهر خود کند.
زوجین در زمان عقد نکاح مهریههای گوناگونی تعیین میکنند؛ مانند وجه نقد، سکه طلا یا نقره، ملک و … چنانچه مهریه وجه نقد باشد، وجه نقد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه محاسبه میگردد. در صورتی که سکه طلا و یا نقره باشد با قیمت روز محاسبه میشود.
درحال حاضر با توجه به اینکه مهریههای بالایی از سوی زوجین تعیین میشود و مطالبه مهریه محکومیتهای قضایی زیادی در پی داشته، طبق قانون جدید، سقف مهریه 110 سکه طرح جدید اعلام شده که باید تمامی آن پرداخت شود و طبق ماده 2 قانون محکومیتهای مالی، زوجی که مهریه 110 سکه را پرداخت نکند، زندانی شده و دادگاه پس از بررسی تمکن مالی نسبت به توقیف اموال و یا تقسیط مهریه تصمیمگیری میکند. این بدان معنا است که فقط 110 سکه از مهریه زن ضمانت اجرای کیفری دارد و برای مازاد بر آن، نمیتوان شوهر را جلب کرد.
منبع: